هنگامی که خون از رگ های خونی عبور می کند فشاری به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند که به فشار خون معروف است. تغییرات و نوسانات فشار خون طبیعی هستند به عنوان مثال زمانی که استراحت می کنیم یا خوابیده ایم مقدار فشار خون کم می شود و یا وقتی که فعالیت یا ورزش می کنیم میزان فشار خون بالا می رود.

فشار خون بالا یک بیماری محسوب می‌شود که به آن هیپرتانسیون نیز می گویند این بیماری باعث می شود که قلب فشار کاری زیادی را تحمل کند. فشار خون بالا می تواند باعث آسیب به اعضای بدن مانند شریانهای قلب، مغز، کلیه ها و چشم ها شود اما می توانیم اقداماتی برای مهار کردن فشار خون بالا انجام دهیم. اندازه گیری فشار خون کار ساده‌ای است، برای این منظور می‌توان از دستگاه فشار سنج از نوع دستی یا دیجیتال استفاده کرد.

دستگاه فشارسنج از دو قسمت اصلی تشکیل شده است یک کاف یا بازوبندی که باد می شود و دیگری درجه فشار.

در نوع دستی فشارسنج، عمل پمپ کردن و باد کردن کاف به وسیله پمپ دستی انجام می شود و درجه یا گیج فشارسنج با پر کردن کاف بالا می رود.



در نوع دستگاه فشار سنج دیجیتال پمپ کردن و باد کردن کاف فشارسنج به صورت خودکار با استفاده از پمپ دیجیتال صورت می گیرد.



مقدار فشار خون به طور معمول با دو رقم گفته می شود مثلاً 8 روی 12

عدد بالا فشار سیستولیک یا زمان انقباض را نشان می دهد یعنی فشاری که ضربان قلب برای جلو راندن خون در شریان ها و رگ ها ایجاد می کند. عدد پایین فشار دیاستولیک یا زمان شل شدن را نشان می دهد یعنی فشاری که خون بین دو ضربان دارد.
فشار خون طبیعی برای هر انسانی متفاوت است، به طور معمول فشار 8 روی 12 طبیعی ترین و نرمال ترین فشار خون است و فشارخون کمتر از 8 روی 14 سالم تلقی می شود.

در افرادی که مبتلا به بیماری هایی مانند دیابت یا بیماری های قلبی عروقی یا سایر بیماریها هستند ممکن است رقم های دیگری را طبیعی قلمداد کنیم.
عواملی در فشار خون بالا موثر هستند که از جمله می توانیم به وزن، رژیم غذایی، الکل، فشارهای روانی و عصبی، سن، توارث و جنس اشاره کنیم.

افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض خطر فشار خون بالا هستند.
همچنین رژیم خوراکی پر سدیم که جزء اصلی نمک است ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را زیاد کنند.
غذاهای پرچربی می‌توانند باعث افزایش وزن و بالا رفتن مقدار چربی خون و در نتیجه فشار خون بالا شوند.
نداشتن فعالیت جسمی و فشارهای روانی و همچنین مصرف الکل می‌تواند میزان ابتلا به فشار خون بالا را بیشتر کنند.
همچنین با افزایش سن شریان ها و رگها کم کم خاصیت ارتجاعی یا انعطاف پذیری خود را از دست می دهند که ممکن است باعث افزایش فشار خون شود.
از دیگر عوامل فشار خون بالا وراثت است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود به عنوان مثال این بیماری در سیاه پوستان از دیگر گروه‌های نژادی شایع‌تر است.
جنسیت نیز در میزان فشار خون موثر است به عنوان مثال فشار خون بالا در مردان بیشتر از زنان است. زنان ممکن است در هنگام حاملگی یا موقع مصرف قرص های ضد بارداری دچار افزایش فشار خون بشوند.
بیماری‌هایی مانند دیابت یا بیماری کلیوی نیز می توانند باعث بالا رفتن فشار خون شود.
از فشار خون به عنوان قاتل خاموش نام می‌برند زیرا بیشتر کسانی که به فشار خون بالا مبتلا هستند در ظاهر هیچ گونه علامتی ندارند ولی میتواند اثرات منفی داشته باشد از جمله تنگی نفس، خون دماغ با علت نامشخص سردرد و سرگیجه. در صورتی که فشار خون بالا درمان نشود می‌تواند پیامدهایی داشته باشد مانند سخت شدن و آسیب دیدن رگ ها، سکته قلبی یا نارسایی قلبی، سکته مغزی ،نارسایی کلیه ها و گاهی تورم در چشم ها که می تواند منجر به کوری شود.

برای درمان فشار خون بالا باید به پزشک مراجعه شود تا موارد زیر بررسی گردد مانند: فشارخون های قبلی، داروهای مورد استفاده، سبک زندگی و روش ها و عادت های بهداشتی ،سابقه بیماری در پدر و مادر و بستگان. همچنین معاینات فیزیکی توسط پزشک انجام خواهد شد. به عنوان مثال قلب، شکم ،چشم ها ،پاها ساق پا و رفلکس های بیمار از نظر علائم فشار خون مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین چندین بار فشار خون اندازه گیری می شود و این کار ممکن است تا چند روز ادامه یابد. آزمایش‌ نیز ممکن است نیاز باشد مانند آزمایش های خون و ادرار، نوار قلب.

توصیه های پزشکی:حد طبیعی فشار خون
سن                   فشارخون سیستولیک     فشارخون دیاستولیک
بزرگسالان                   ۱۲۰-۹۰                       ۹۰-۶۰
کودکان(۸-۱ ساله)      ۱۱۰-۸۰                       ۹۰-۶۰
نوزادان (از بدو تولد تا ۱ سالگی)     دوبرابر سن +۸۰     ۹۰-۶۰
افراد مسن     ۱۴۰-۹۰     ۹۰-۶۰

 

حد نرمال فشار خون ۱۲۰ (سیستولی) / ۹۰ (دیاستولی) میلیمتر جیوه تعیین شده است. فشارخون ۱۲۰ (سیستولی) / ۹۰ (دیاستولی) میلیمتر جیوه مطلوبترین حد فشار خون به شمار میرود.

 

میزان ۱۶۰تا۱۸۰(سیستولی)  / ۱۰۰ تا ۱۱۰ (دیاستولی) میلیمترجیوه به عنوان فشار خون بالا شناخته شده اند. در صورتی که فشار سیستولی بیش از ۱۸۰ میلیمتر جیوه و دیاستولی بیش از ۱۱۰ میلیمتر جیوه باشد، فشار خون بسیار بالا تلقی میشود.

توصیه میشود که فشار خون خود را توسط فشارسنج دیجیتالی یا عقربه ای به طور مرتب اندازه گیری کرده و در مورد نتایج با پزشک خود مشورت نمایید. در صورتی که به طور مکرر فشار سیستولی شما بیش از ۱۴۰ میلیمتر جیوه و فشار دیاستولی بیش از ۹۰ میلیمتر جیوه باشد باید به پزشک مراجعه کنید. فشار خون در صورتیکه برخی اوقات بالاتر از حد نرمال باشد مشکلی وجود نخواهد داشت، اما اگر این پدیده به طور مرتب تکرار شود حتماً با پزشک مشورت کنید.

نکته : فشار سیستولیک در افراد مسن ۱۴۰ میلی متر جیوه است.
 فشار خون مساوی است با مرگ پنهان

در فشار خون بالا وپایین علاءمی به اشتراک در افراد دیده می شود که در تشخیص میتواند خلل ایجاد کند  ویا گاهی اوقات  هیچ گونه علاءم مشخصی جهت تشخیص وجود نداشته باشد  به عنوان مثال فردی در فشار خون بالا دچار سردرد و  سرخی گونه ها میشود در صورتی که شخص دیگری در همین شرایط دچار سر گیجه و سردی در ناحیه نوک انگشتان دست وپا می شود با این اوصاف میتوان گفت  هیچ گونه علامت و نشانه  مشخصی جهت تشخیص وجود ندارد و بهترین روش در زمان بد حالی  سنجش فشار خون از طریق دستگاه می باشد.
کمک های اولیه در فشار خون بالا:

فرد حق دراز کشیدن ندارد.
بهتر است راه نرود.
دادن نمک و مایعات ممنوع می باشد.
به فرد مقدار کمی آبلیمو  آبغوره بدون نمک داده شود.
بیمار به حالت نشسته قرار گرفته  و پاها را آزاد بگذارد.

در صورتی که فشار پایین نیاید  استفاده از کپسول  نیفیدیپین به میزان ۳ قطره در زیر زبان چکانده و در صورتی که بعد از ۱۰الی ۱۵ دقیقه فشار خون پایین نیامد مجاز هستیم تا ۳بار و هر بار سه قطره به فاصله ی ۱۰ الی ۱۵ دقیقه  این عمل را تکرار کنیم

نکته:  هرگز بدون تجویز پزشک از کپسول نیفیدیپین استفاده نکنید.ودر صورت فشار خون بالا حتما به پزشک مراجعه کنید.
کمک های اولیه در فشار خون پایین:

فرد دراز کشیده و پاها را به اندازه ۳۰سانتی متر از سطح زمین بالا ببرد.

دادن مایعات شور مانند سرم دوغ شور و….

نکته :شیرینی و شکلات باعث بالا رفتن فشار نمی شود.منبع : مقالات سلامتی