پلاک متحرک ارتودنسی و رعایت بهداشت
پلاک متحرک ارتودنسی از جمله اجزای ارتودنسی متحرک می باشد که در روند درمان، برای هر فرد و متناسب با ناهنجاری وی طراحی و ساخته می شود.
مسئله ای که در طول درمان ارتودنسی دندان حرف اصلی را می زند، همکاری بیمار با متخصص ارتودنسی و هم چنین رعایت نکات بهداشتی می باشد. بهداشت در ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک متفاوت از یکدیگر می باشد.
در ارتودنسی ثابت از مسواک مخصوصی برای تمیز کردن دهان و دندان استفاده می شود که بتوان در ناحیه زیر دندان نیز از دندان محافظت کرد.
در ارتودنسی متحرک، رعایت بهداشت به شیوه ای آسان تر صورت می پذیرد. زیرا می توان دستگاه پلاک ارتودنسی متحرک را از دهان درآورده و آن را تمیز کرد و مجددا جایگذاری نمود. از این رو تمیز کردن پلاک های متحرک به شیوه ای آسان تر امکان پذیر می باشد.
در ارتودنسی متحرک علاوه بر مسواک زدند  دندان ها می بایست پلاک را نیز تمیز و پاکیزه نگهداری نمایید.
در ادامه به برخی نکات در جهت تمیز کردن پلاک های متحرک می پردازیم:
بهداشت در ارتودنسی حرف اول را می زند. تمامی دستگاه های ارتودنسی نیازمند رعایت بهداشت هستند تا عملکرد بهتری داشته باشند تا هیچ مشکلی برای دندان هایتان به وجود نیاورند. در طول درمان ارتودنسی باید بریس و براکت ها را به صورت منظم با مسواک و نخ دندان تمیز کرد. بعد از اتمام درمان ارتودنسی باید یک دوره پلاک برای ثبات وضعیت دندان استفاده کرد. تمیز کردن پلاک های متحرک بسیار آسان تر از بریس های ارتودنسی است.

چرا باید از پلاک های متحرک استفاده کرد؟
زمانی که دستگاه ارتودنسی از دهان خارج می شود برای آنکه نتیجه درمان بهتر صورت گیرد و درمان برگشت پذیر نباشد از پلاک های ارتودنسی استفاده می کنند. برای تثبیت موقعیت دندان های جدید استفاده از رتینر الزامی است. در مواردی ممکن است بیمار برای همیشه از پلاک متحرک استفاده کند.
البته لازم به ذکر است که بدانید پلاک های متحرک با توجه به نوع ناهنجاری هر فرد استفاده ای متفاوت خواهد داشت. برای مثال می توان از پلاک متحرک ارتودنسی برای درمان ارتودنسی متحرک استفاده کرد و یا این پلاک را پس از پایان درمان ارتودنسی برای جلوگیری از بازگشت دندان ها به حالت اولیه استفاده کرد.
استفاده از پلاک متحرک با توجه به صلاحدید متخصص ارتودنسی تجویز خواهد شد.
 
چرا باید پلاک های متحرک را تمیز کرد؟
همانطور که گفتیم برخی از پلاک های نگهدارنده یا رتینر ممکن است تا آخر عمر همراه همیشگی بیماران باشد. به همین دلیل مانند هر شی دیگر به مرور زمان دچار ساییدگی و کثیفی می شوند.
اگر نسبت به تمیز کردن پلاک های متحرک غفلت بورزید ممکن است باکتری هایی دهانی بر روی دندان ها و پلاک متحرک تجمع کنند. اولین عوارض از تجمع پلاک های باکتریایی، تغییر رنگ دندان ها و لثه هاست که به رنگ زرد در می آیند. علاوه بر این باعث می شوند تا طعم و بوی بدی در دهان به وجود بیاید. در طولانی مدت پلاک ها منجر به جرم دندانی می شوند و روند پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهند.

تمیز کردن پلاک های متحرک چگونه است؟
در ادامه به ارائه برخی مزایا و نکات در خصوص تمیز کردن پلاک های متحرک می پردازیم:
تمیز کردن پلاک متحرک پس از هر بار استفاده:
برای آنکه همیشه از پلاک های متحرک تمیزی استفاده کنید کافی است بعد از هر بار خارج کردن آن از دهان، زمانی که پلاک خیس است، آن را تمیز کنید. زیرا اگر آلاینده ها بر روی رتینر باقی بمانند آنگاه سخت می شوند و تمیز کردن آنان با دشواری صورت می گیرد. حتی اگر رتینر تمیز باشد و عاری از هرگونه آلاینده ای باشد ممکن است به مرور زمان بوی بدی بگیرد.
استفاده از محلول تمیز کننده:
بعد از هر بار خارج کردن پلاک های متحرک باید آنان را در محلولی حاوی یک لیوان آب ولرم با قرص تمیز کننده پروتز متحرک بیاندازید تا بو و طعم بهتری پیدا کنند.
جلوگیری از رشد باکتری در دندان و پلاک متحرک:
بوی بد پلاک متحرک به دلیل پلاک های نامرئی است که بر روی آنان قرار می گیرد. و ممکن است تمیز کردن بعضی از قسمت های رتینر با دشواری انجام شود. درنتیجه بهتر است هر روز پلاک های متحرک را در محلول آنتی باکتریال رتینر یا دندان مصنوعی قرار دهید تا به خوبی ضدعفونی و تمیز شوند.
پرهیز از استفاده خمیر دندان برای پلاک متحرک:
به هنگام خارج کردن پلاک ها متحرک اگر هر گونه ذرات ریزی مشاهده کردید می توانید با مسواک نرم این آلودگی ها را پاک کنید. توجه داشته باشید که تنها می توانید از آب یا مایع ظرفشویی برای شستشوی پلاک ها استفاده کنید هیچ گاه نباید از خمیر دندان یا پاک کننده های دیگر بکار ببرید. چرا که روی سطح پلاک خراشیده می شود.

پرهیز از استفاده سفید کننده ها:
برای تمیز کردن پلاک های متحرک از سفید کننده ها استفاده نکنید. برخی از افراد تصور می کنند که استفاده از سفید کننده ها باعث بهتر تمیز شدن دندان ها و از بین رفتن کامل باکتری ها می شود. ولی متاسفانه این کار تنها باعث از بین رفتن سطح پلاک ها می شود. اگر مقداری جزئی سفید کننده بر روی پلاک باقی بمانند، به هنگام استفاده ممکن است به دندان ها و لثه ها آسیب وارد کند.
پرهیز از استفاده آب جوش:
استفاده از آب بهترین گزینه برای تمیز کردن پلاک هاست اما هیچ گاه از آب جوش استفاده نکنید زیرا فرم پلاک ها را از بین می برد. با وجود اینکه آب جوش باکتری ها را از بین می برد اما گزینه مناسبی برای تمیز کردن پلاک های متحرک نیست.
قرص های پاک کننده رسوب پلاک:
گاهی ممکن است رسوب کلسیم بر روی پلاک های متحرک مشاهده شود. در این صورت باید با استفاده از قرص های پاک کننده و مسواک رسوبات را از روی پلاک ها پاک کنید. اگر رسوبات بر طرف نشدند باید از متخصص ارتودنسی بخواهید تا آن ها را با محلول مخصوص شستشو شوند. فقط زمانی که رسوبات کلسیم به داخل پلاستیک نفوذ کرده باشد هیچ راهی برای تمیز کردن آن وجود ندارد و باید یک پلاک جدید تهیه کنید یا با تغییر رنگ پلاک کنار بیایید.
دو مسواک جداگانه برای پلاک و دندان:
از مسواک دندانی خود برای تمیز کردن پلاک های متحرک استفاده نکنید. سعی کنید دو تا مسواک جداگانه داشته باشید. برای تمیز کردن پلاک های متحرک باید از یک مسواک نرم و تمیز استفاده شود.
محافظت از پلاک متحرک ارتودنسی:
پلاک ها متحرک متناسب با فرم دندان های بیمار ساخته شده است در نتیجه هر گونه شکستگی، کج شدگی و خم شدگی و تغییر شکل پلاک ها سبب می شود تا به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید و پلاک های جدیدی تهیه کنید. برای سالم نگهداشتن آن ها بهتر است درون یک جعبه پلاستیکی در بسته قرار دهید. تا از هر گونه آسیب و آلودگی جلوگیری نمایید. حتی زمانی که می خواهید برای مدت کوتاهی از دهان خود خارج کنید مانند غذا خوردن، مسواک زدن و انجام فعالیت های ورزشی باز هم باید درون یک جعبه در بسته نگهداری شود.

برای اطلاع از انواع روش های ارتودنسی، اعم از ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و ارتودنسی نامرئی می توانید به مقالات مربوطه مراجعه نمایید. لازم به ذکر است که شیوه درمانی در هر فرد متفاوت از فرد دیگر خواهد بود و همین تفاوت سبب تمایز هزینه ارتودنسی در هر کیس درمانی می شود.
شما می توانید با دریافت مشاوره از دکتر مسعود داوودیان، متخصص ارتودنسی، علاوه بر آشنایی با بهترین شیوه درمان برای ناهنجاری خود، از هزینه ارتودنسی دندان نیز آگاه شوید و سپس برای گذراندن طول درمان اقدام کنید.