کلیدستان

همانطور که همه میدانیم عکس به لحاظ فنی، از نور و رنگ ساخته شده است. اگر نور یا رنگ مناسبی نداشته باشیم بدیهی است که عکس مناسبی در کار نخواهد بود. در این آموزش با ما همراه شوید تا به روان شانسی رنگ ها و روش های عملی به کار بستن آن ها و کاربرد رنگ ها در عکاسی تبلیغاتی و صنعتی بپردازیم.
روانشناسی رنگ ها در عکاسی
روانشناسی رنگ ها در عکاسی
 
همانطور که میدانید در فیلم ها با تغییر دادن رنگ در سکانس های خاص حس بیشتری به آن سکانس می دهند.
مثلا گاهی در فیلم های ترسناک از رنگ آبی برای ایجاد کردن حس «دلسردی و نا امیدی و تنهایی» استفاده می شود. همچنین در فیلم هایی که نشان گر زمان گذشته هستند با پایین آوردن غلظت رنگی و از بردن رنگ های روشن که نشان گر حس زندگی و لذت است، سعی می شود حس قدیمی بودن را به بیننده منتقل کنند. یا رنگهای گرم برای نشان دادن انرژی است. از تم رنگ سبز هم بیشتر برای نشان دادن صحنه های غیر طبیعی و نا معمول استفاده می شود. مثلا فیلم Amelie به تنهایی یک کلاس درس روانشناسی رنگ ها در عکاسی می باشد.
اما چرا از رنگ ها به این شیوه استفاده شده است؟ بخاطر روانشناسی رنگ ها.
کاربرد رنگ ها در عکاسی تبلیغاتی و عکاسی صنعتی آنجاست که شما میتوانید به مخاطب درباره محصولی که کمپین تبلیغاتی آن را به عهده دارید، دید بدهید.
نمی توان به صورت عمیق و کامل به بحث روانشناسی رنگ پرداخت (کتاب هایی کامل در این زمینه نوشته شده است و مبحث بسیار گسترده ایست) اما در ادامه اشاره کوتاهی به مفاهیم رنگ های گوناگون می کنیم:
 
قرمز
قرمز از قوی ترین رنگ هاست و می تواند بیشترین تأثیر روانی را بر روی ما بگذارد. رنگ زندگی است، رنگ خون و گرما. رنگ قرمز همچنین رنگ خشونت، عشق و قدرت نیز می باشد و ذهن ما به طوری غریزی این رنگ را به این ها ارتباط می دهد.

صورتی
صورتی، با اینکه ترکیبی از رنگ قرمز با رنگ سفید است اما حس کاملاً متفاوتی نسبت به رنگ قرمز دارد. این رنگ نشان گر جنسیت مؤنث است (البته این یک توسعه فرهنگی جدید است ) و در ذهن بیننده حس ملایمت، پرورش و عشق را تداعی می کند.

زرد
از لحاظ روانشناسی رنگ زرد، شادترین رنگ است. این رنگ همچنین پر سر و صدا ترین رنگ و نشان گر برون گرایی است. زرد رنگ خورشید است، بنابرین طبیعتاً توسط افرادی استفاده می شود که می خواهند دیده شوند.
 
نارنجی
نارنجی هم رنگ برون گرایی است، اما به دلیل ارتباط این رنگ با پاییز و طلوع خورشید، ملایم تر از رنگ های دیگر است. جالب است که بدانید به دلیل همین برون گرا بودن و توی چشم بودن رنگ های زرد و نارنجی است که برای تابلو های هشدار از این رنگ ها استفاده می شود، چرا که در عین جلب توجه قدرت خشن و خشک رنگ قرمز را ندارند.

قهوه ای
قهوه ای رنگ کثیفی است، و اکثر عکس های روانشناسی نشان می دهد که حس غیر جذاب اما قابل اعتمادی از این رنگ به بیننده القا می شود، حسی خوب و صادقانه که خیلی هم قوی نیست، اما می تواند تأثیر قوی ای داشته باشد. با اینکه این رنگ جزء رنگ های گرم است اما قهوه ای کم رنگ می تواند فضای جذابی ایجاد کند و افراد را به سمت خود بکشاند.
عکس از electstudio
آبی
آبی رنگ بسیار سردی است. آبی تیره و آبی نسبتاً تیره آرامش بخش به حساب می آیند، اما آبی روشن تر حس سرما و یخ بودن را منتقل می کند. می توان از این رنگ برای نشان دادن حس غم و سردی استفاده کرد، همچنین حس آرامش و سکوت را نیز می توان از این رنگ گرفت.

بنفش
رنگ بنفش در هم آمیخته با رویا و تخیل است. این رنگ همچنین رنگ مخمل هم بوده که در قدیم در خانواده های سلطنتی استفاده می شد، به همین دلیل بنفش می تواند نشان گر آسایش و لوکس بودن هم باشد.

سبز
رنگ سبز به عنوان متعادل ترین رنگ شناخته می شود. چراغ های سبز مستقیماً بر روی گیرنده های چشم انسان متمرکز می شوند، چشم انسان به اندازه دو برابر رنگ های آبی یا قرمز برای رنگ سبز گیرنده دارد، طول موج رنگ سبز به گونه ای است که هم در قسمت پشت و هم در قسمت جلوی گیرنده های چشم متمرکز می شود.
سبز رنگ آرامش بخشی است. بیشتر گیاهان و پول های رایج به رنگ سبز هستند، به همین دلیل این رنگ حس زندگی و پیشرفت را به انسان منتقل می کند.

 
گروه های رنگی
معمولاً رنگ ها به دو دسته کلی «سرد» و «گرم» تقسیم می شوند.
رنگ های گرم
رنگ های گرم: نارنجی، قرمز، طلایی و قهوه ای، با روز و نور خورشید آمیخته اند.
عکاسی تبلیغاتی مواد غذایی
 
رنگ های سرد
رنگ های سرد: آبی روشن، سبز و بنفش با پوشش ابر و برف و درجه های تیره تر آن ها با شب هم پیوندند

رنگ های گرم می توانند اجسام را قوی و سنگین نشان دهند، در حالی که رنگ های سرد اجسام را سبک نشان می دهند. رنگ های گرم نزدیک تر و رنگ های سرد دور تر دیده می شوند. همچنین در تصویری که رنگ های سرد زیادی وجود داشته باشد رنگ گرم جلوه بیشتری خواهد داشت، بنابراین می توانید با قرار دادن سوژه های با رنگ گرم در پیش زمینه تصویری که رنگ های سرد را در پس زمینه دارد، عمق بیشتری به عکس بدهید.
همانطور که از اسم این گروه های رنگی هم مشخص است، قوی ترین شاخصه این طبقه بندی حرارت و دمای رنگ ها است. فیلم ساز ها با داشتن این علم، می دانند که برای نشان دادن حرارت کویر یا یک روز بسیار گرم در تابستان می توانند کمی رنگ زرد یا قرمز به فیلم بدهند، همچنین برای نشان دادن سرما هم می توانند با اضافه کردن کمی رنگ آبی روشن این حس را به بیننده منتقل کنند.
 
به کار گیری روانشناسی رنگ ها
بدون در نظر گرفتن شرایط، همیشه می توانید از رنگ ها به نفع خودتان استفاده کنید. نور محیط، تنظیمات دوربین و منابع نوری قابل کنترل، همه می توانند فرصت های مناسبی برای خلاقیت و ایجاد رنگ های مناسب باشند.
نور های رنگی محیط
فشن در فرانسه
در طول صبح و عصر، نور خورشید آن سفیدی معمول خود را ندارد. غروب رنگ نارنجی بیشتری نسبت به طلوع خورشید دارد.
قبل از طلوع خورشید، بدون در نظر گرفتن نور های خیابان ها، زمین تقریباً به رنگ سیاه و سفید دیده می شود. نور قبل از بالا آمدن خورشید خیلی سرد بوده و سایه های کمی ایجاد می کند. اما با بالا آمدن خورشید، رنگ ها گرم تر می شوند. با توجه به عظمت اتمسفری که باید نور ها از آن عبور کنند، اولین رنگ هایی که عبور می کنند، گرم ترین آن ها هستند.
هر چه خورشید در آسمان بالا تر برود، نور سفید تر می شود و همچنین تضاد بین رنگ ها بیشتر می شود. در ظهر تضاد رنگی به بیشترین میزان خود می رسد. با پایین رفتن خورشید، دوباره رنگ ها رو به گرم شدن می روند، در نهایت این گرما بیش تر از زمان طلوع خورشید می شود. این زمان به عنوان ساعت طلایی زمان بسیار مناسبی برای عکاسی شناخته می شود. در نهایت، بعد از غروب، نور هایی که از خورشید باقی مانده، نور های آبی رنگ است.
فاکتور های طبیعی دیگری هم وجود دارد که باعث تغییر رنگ ها می شود: هوای ابری، علی رغم چگونه دیده شدنشان، کاملاً خاکستری نیستند. مقداری رنگ آبی در این ابر ها وجود دارد که می توانید با عکاسی از آنها و تقویت رنگ آبی جلوه بسیار زیبایی از این ابرها را به نمایش بگذارید. برف هم طوری نور را منعکس می کند که می تواند اجسامی که روی خود است را کمی آبی رنگ نشان دهد.
تراز سفیدی یا White Balance موجود در دوربین

اجسام با حرارت دادن ممکن است شعله ور شوند و یا رنگ هایی از خود بازتاب دهند. رنگی که نشان می دهند، به دمای آن ها بستگی دارد که با قرمز شروع می شود، سپس به رنگ زرد، آبی و در نهایت سفید تبدیل می شود. دمای رنگ (color temperature)، فلسفه اصلی تراز سفیدی است، در حقیقت تراز سفیدی مقدار دمای رنگ به مقیاس کلوین است. برای مثال، نور خورشید در وسط روز تقریباً نزدیک به ۵,۶۰۰K است.
زمانی که شما تراز سفیدی را در دوربین خود تنظیم می کنید، می خواهید رنگ منبع نور را با اضافه کردن رنگ های دیگر که رنگ نور را بالانس و متعادل می کنند، اصلاح کنید و کاری کنید که به نظر برسد منبع نور در عکس به اندازه کافی تابشی گرم داشته تا بتواند رنگ سفید ایده آلی را ایجاد کند. هرچه دمای رنگی تراز سفیدی که استفاده می کنید بیشتر باشد، مقدار بیشتری نارنجی به تصویر اضافه کرده اید تا بتوانید رنگ های آبی موجود در منبع نور را خنثی کرده و نوری با رنگ سفید بسازید. هرچه مقدار کلوین تراز سفیدی را کم کنید مقدار بیشتری رنگ آبی و سبز به تصویر اضافه کرده اید تا گرمای تصویر را جبران کرده و نوری با رنگ سفید بسازید.
این رابطه می تواند عمدا استفاده شود. به طور خلاصه برای ایجاد کردن ظاهری گرم تر عدد کلوین (Kelvin number) تراز سفیدی را بالا ببرید و برای سرد تر کردن تصویر عدد کلوین پایین تری انتخاب کنید. این را به خاطر داشته باشید و می توانید با تغییر دادن عدد کلوین به صورت دستی بر روی تراز سفیدی (تراز سفیدی سفارشی – custom WB) دوربین کنترل کامل روی رنگ عکس داشته باشید و یا با انتخاب کردن پیش فرض های آماده دوربین نمایی نزدیک به چیزی که می خواهید را ایجاد کنید.
 
نورپردازی مصنوعی

عکس از Kate Ter Haar
برای عکاسی در استودیو، به سادگی با توجه به تراز سفیدی نور های موجود در استودیو، می توانید کنترل کاملی بر رنگ ها در عکاسی موجود در عکس داشته باشید بدون اینکه به تنظیمات خاصی در دوربین دست بزنید و یا بعد از عکاسی از برنامه های ویرایش عکس مانند Photoshop استفاده کنید.
استفاده از نور های مصنوعی مختلف می تواند باعث ایجاد شدن رنگی جدید بشود. لامپ های تنگستن نوری نارنجی رنگ دارند و لامپ های فلورسنت رنگ هایی نزدیک به سبز یا آبی ایجاد می کنند. این مسأله به ساختار شیمیایی آنها بستگی دارد. این لامپ ها در رنگ های مختلفی ساخته می شود و من پیشنهاد می کنم که استفاده از همه آنها را تجربه کنید. لامپ های LED کمی گرانتر هستند اما کنترل بیشتری بر حرارت نور به شما می دهند و طیف نوری متعادل تری هم ایجاد می کنند. بعضی لامپ های LED با ترکیب چند LED با رنگ های مختلف به شما این امکان را می دهند که بتوانید تراز سفیدی را خودتان تنظیم کنید و نور دلخواه خودتان را ایجاد کنید.
شما می توانید با استفاده از نور های مصنوعی حرارت مورد نظر خودتان و در نتیجه رنگ نور مورد نظر خودتان را ایجاد کنید، چیزی که شاید در عکاسی زیاد به آن اهمیت داده نشده، اما می تواند افکت بسیار جذابی بر روی عکس های شما داشته باشد. یادتان می آید که در اواسط این مطلب گفتیم رنگ های گرم (در پیش زمینه) که پس زمینه آن ها رنگ های سرد است جلوه زیادی خواهند داشت؟ شما هم می توانید با ایجاد کردن چنین صحنه ای افکت خلاقانه و جذابی به عکس خود بدهید. البته می توانید با استفاده از لامپ های رنگی و فیلتر های رنگی هم رنگ مورد نظر خودتان را در عکس ایجاد کنید.
البته امروزه این نورها جای خود را به فلاش های استودیویی داده اند.
 
برنامه های ویرایش عکس دیجیتالی
برنامه های دیجیتالی ویرایش عکس، راه های بسیار زیادی برای کنترل تراز سفیدی عکس به شما می دهند یا حتی به شما این امکان را می دهند که با فیلتر هایی نور های مصنوعی رنگی به تصویر اضافه کنید. در حقیقت آنقدر راه های زیاد و متنوعی وجود دارد که نمی توان در این مطلب به همه آنها اشاره کرد.
اما باید به این نکته توجه داشته باشید: اگر می خواهید به صورت دیجیتالی و با استفاده از برنامه های ویرایش عکس، رنگ عکس های خود را تغییر دهید، باید با فرمت RAW عکاسی کنید. بر خلاف JPEG، که با یک تراز سفیدی خاص گرفته می شود، فرمت RAW تمام جزئیات عکس را در خود نگه می دارد و به شما این امکان را می دهد که بعد از عکاسی و در مرحله ویرایش بتوانید با کیفیت بالا و ظرافت بالایی تراز سفیدی عکس را تغییر دهید. در حالی که می توانید رنگ های عکس JPEG را هم بعد از عکاسی تغییر دهید، استفاده از Hue/Saturation برنامه Photoshop یا قابلیت های مشابه آن، نمی تواند کنترلی که روی فایل های RAW وجود دارد را به شما بدهد، چرا که فایل های RAW خام بوده اما بر روی فایل های JPEG فعل و انفعالاتی در همان دوربین انجام می شود و اطلاعات کمتری هم در آنها وجود دارد. بنابراین اگر می خواهید عکس های خود را بعداً با استفاده از برنامه های ویرایش تصویر تغییر دهید، حتماً با فرمت RAW عکاسی کنید.