۱۳۹۵/۰۲/۱۳, ۱۱:۲۴ ق.ظ
انتقاد موثر و سازنده
انتقاد یعنی نقد کردن. نقد کردن نیز به معنای بررسی لایه های پنهان و نامرئی است که از چشمان بسیاری پنهان است. بنابراین انتقاد از یک فرد باعث آشکار شدن یک لایه تاریک و مبهم از رفتار شخص مورد نظر خواهد شد و او را با نقاط ضعف و کاستی های خود روبرو خواهد کرد. انتقاد پذيري و انتقاد كردن مؤثر داراي اهميت زيادي براي موفقيت سازماني است. اموري چون ارزشيابي عملكرد، مشاركت در تيمهاي كاري، خدمات رساني به مشتريان، كنترل كيفيت و اداره تضاد، بستگي به بكارگيري مطلوب انتقادپذيري و انتقادكردن دارد. مديران آگاه براي اصلاح و توسعه فردي، گروهي و سازماني و نيز براي انتقال دانش و مهارت خود به ديگران و اصلاح آن ها لازم است تا از قدرت انتقاد مثبت برخوردار باشند چرا كه در فرايند مشاوره علاوه بر مهارت فني، مهارت انساني و رفتاري حائز اهميت بسياري است. مهمترین هدف در نقد و انتقاد اصلاح کردن است ، انتقاد زمانی ارزش دارد که بوسیله آن بتوانیم گفتار و رفتار کسی را اصلاح کنیم. انتقاد شنیدن ذاتاً تلخ و گزنده است و مانند داروی تلخی است که به مذاق شخص ناگوار و از طرف دیگر لازم و ضروری است. از زاویه دیگر انتقاد کردن آسان و انتقاد شنیدن سخت است، ولی اگر دقت کنیم انتقاد صحیح کردن نیز سخت است و نیاز به مهارتهای خاصی دارد که اگر افراد این مهارتها را ندانند، عملاً انتقاد آنها نه تنها اثر سازنده ندارد، بلکه باعث موضع گرفتن، کینه و دشمنی بین افراد میشود اما شرایط یک انتقاد درست چیست و چطور از یکدیگر انتقاد کنیم تا ضمن رنجش‌خاطر کمتر به نتیجه بهتری برسیم؟ برای اینکه بتوانیم نتیجه بهتری از انتقاد بگیریم بهتر است ابتدا دید درستی نسبت به آن داشته باشیم.
خودتان را خسته نکنید و تا ضرورت ندارد، انتقاد نکنید یعنی قبل از اینکه شروع کنید به انتقاد کردن، اول مطمئن شوید که آنچه میخواهید مورد انتقاد قرار بدهید، واقعا غلط بوده و مستحق انتقاد است. اطمینان حاصل کنید که اعمال و رفتاری را که مورد انتقاد قرار می دهید , قابل تغییر باشد در غیر این صورت از انتقاد صرف نظر کنید . از دو چیز هم انتقاد نکنید: اول سلیقۀ افراد( البته اگر خارج از محدوده نباشد ) دوم: از چیزی انتقاد نکنید که افراد قادر به تغییر آن نیستند.
همیشه و هرگز را فراموش کنید. در انتقاد مخرب کلی گویی وجود دارد؛ یعنی اغلب افراد در انتقاد از کلمات هرگز، همیشه یا اصلا استفاده می کنند. همچنین در انتقاد مخرب شخص صفتی کلی را به دیگری نسبت می دهد. ، به این ترتیب شخصیت آدم‌ها را به لاک دفاعی فرو می‌برد و این حس به آنها دست می‌دهد که شما متمرکز شده‌اید روی نقاط ضعف‌شان و چشم‌تان را به نقاط قوت‌شان بسته‌اید.
شوخی را با انتقاد مخلوط نکنید، اگر چه شاید بامزه به نظر برسد که به هنگام انتقاد کردن از این و آن، حرف‌های‌تان را با شوخی مخلوط کنید اما بیشتر آدم‌ها آن را این طور تعبیر می‌کنند که دارید آنها را مسخره می‌کنید و در چنین شرایطی هم طبیعتا دیگر نمی‌شود به انتقادتان بگوییدانتقادسازنده.
از مقایسه کردن بپرهیزید اگر مزایای رفتاری و گفتاری یک نفر دیگر را به رخ طرف مقابل‌تان بکشید، معمولا تاثیر انتقادتان معکوس میشود.
توی جمع انتقاد نکنید تا حس حقارت در طرف مقابل ایجاد نکرده باشید و برای انتقاد زمان مناسبی را انتخاب کنید که شخص آماده شنیدن انتقاد شما باشد، مثبت شروع کنید انتقاد با كلمات مثبت، محترمانه و انگيزشي بسیارموثرتر است .
عصبانی نشوید و باحفظ آرامش و خونسردي صحبت کنید، هنگام انتقاد كردن آرام و متين باشيد. عملكرد هيجاني و خشم سبب مي شود مهار اوضاع از دستتان خارج شود و هيچ كدام از قوانين درست انتقاد كردن را رعايت نكنيد.
موضوع را روشن کنید و با بيانی شفاف رفتار مورد انتقاد را مشخص کنید . دقیقا به هدف بزنید و بگویید که مشخصا کدام قسمت از رفتار یا گفتار طرف مقابل‌تان مورد انتقاد شماست و انتظارش را نداشته‌اید.
گاهی تنبیه کنید، اگر شما مدیر یک مجموعه هستید و یکی از زیردستان‌تان خطایی می‌کند که باید مورد انتقاد قرار بگیرد، یکی از بهترین راهها برای انتقاد از او و تنبیه کردنش این است که اول، اشتباهش را به او تذکر بدهید و بعد، از خود او بخواهید که تنبیهی برای خودش در نظربگیرد.
هنگام انتقاد كردن به همه شايستگي هاي فرد توجه كنيد، زیرا وقتی قصد داریم موردی را به کسی تذکر دهیم یا از او انتقاد کنیم بهتر است درنظر داشته باشیم ضمن تأکید بر نقاط قوت فرد، موارد ضعف او را هم خاطرنشان کنیم. بدین‌ترتیب شاید بتوانیم بیشتر به او کمک کنیم، ضمن اینکه او را هم آزرده‌خاطر نخواهیم کرد. قبل از انتقاد کردن و بیان اشکالات گفتار و رفتار طرف مقابل، ابتدا مختصری از محاسن، خوبیها و توانمندیهای او سخن بگوئید، این کار باعث میشود فرد احساس کند شما دوست او هستید و دشمنی ندارید. و در نتیجه حاضر به شنیدن سخن شما خواهد بود .
انتقاد سازنده ی خود را در پوشش «پیشنهاد» و حتی «سئوال» مطرح کنیدتا شخص مخاطب راحت تر آن رابپذیرد. زمانی که سوالی مطرح می شود طرف مقابل را به سمت پاسخ درست هدايت مي كند و به دريافت اطلاعات درست و دقيق منجر مي شود. وقتی میخواهید خطا و اشکال طرف مقابل را بگوئید دقت کنید، خطا و اشتباه را بطور مستقیم بازگو نکنید، بلکه این کار را غیر مستقیم انجام دهیدبه این ترتیب با چند سوال هدف‌دار و غیر مستقیم، سعی کنید او را در وضعیتی قرار بدهید که خودش همه حرف‌ها را بزند. او با این کار، میتواند از خودش دفاع کند و لااقل آن مساله‌ای را که مورد انتقاد شماست، از زاویه دید خودش برا‌یتان تعریف کند.
با مشخص كردن انتظارات خوددر واقع شما باید به دیگران بگویید که دقیقا چه چیزی از آنها میخواهید. برای این کار بهتر است خودتان بدون هیچ واسطه‌ای و بدون حضور دیگران نظرتان را مطرح کنید.
خیلی مهم است عملكرد را زير سوال ببريد، نه شخصيت طرف مقابل را. در هنگام انتقاد ( انتقاد سازنده ) دقت کنید هنگام انتقاد کردن و ایراد گرفتن، موضوع و سخن معیوب را مورد انتقاد قرار دهید و از بد بودن آن سخن بگوئید و هیچگاه صفت بد یا زشت یا غلط را به شخصیت خود فرد نسبت ندهیدو از کنایه زدن زمان صحبت کردن به شدت پرهیز کنید .طوری انتقاد کنید که باعث شرمندگی و سر افکندگی طرف مقابل و همین طور شکسته شدن غرورش نشوید.
خطا و اشتباه طرف مقابل را بگونهای مورد انتقاد قرار دهید که آن را قابل اصلاح و جبران نشان دهید، افراط در انتقاد کردن میتواند به جایی برسد که همه راهها را برای جبران خطا و اشتباه مسدود نشان دهد و فرد مرتکب خطا از اصلاح خطای خود ناامید و مایوس شود.
بهتر است برای گرفتن نتیجه بهتر تا جایی که ممکن است از حالت آمرانه انتقاد بکاهید. انتقاد در محیط کار باید جو اطمینان‌بخشی به‌وجود آورد که بر پایه آن، بازدهی کار و روحیه افراد نه‌تنها صدمه نبیند بلکه بهتر هم بشود.بزرگ‌ترین مانعی که هنگام انتقاد در محیط کار باید به آن توجه داشته باشید و آن را از سر راه بردارید تا بتوانید نتیجه خوبی از آن بگیرید این است که نشان دهید قصد تجاوز به قلمرو اختیارات یکدیگر را ندارید. متأسفانه حتی در مواردی که شما قصد کمک دارید، ممکن است دیگران فکر کنند میخواهید در کارشان دخالت کنید. پس باید به‌گونه‌ای رفتار کنید که همکارانتان در محیط کار انتقاد شما را به جای دستور، نوعی پیشنهاد همکاری تلقی کنند و آن را مرتبط با کار و مسئولیت شما بدانند.
زمانی که انتقاد می کنید راه حل های منطقی و عملی پیشنهاد کنید و با لحن دوستانه انتقاد خود را پایان دهید. در پایان باید اشاره کرد که انتقاد سازنده هنگامی که با راه حل ارائه شود ، می تواند نتایج بهتر و اثر گذارتری به دنبال داشته باشد .
برگرفته از سایت
www.minikar.com
انتقاد یعنی نقد کردن. نقد کردن نیز به معنای بررسی لایه های پنهان و نامرئی است که از چشمان بسیاری پنهان است. بنابراین انتقاد از یک فرد باعث آشکار شدن یک لایه تاریک و مبهم از رفتار شخص مورد نظر خواهد شد و او را با نقاط ضعف و کاستی های خود روبرو خواهد کرد. انتقاد پذيري و انتقاد كردن مؤثر داراي اهميت زيادي براي موفقيت سازماني است. اموري چون ارزشيابي عملكرد، مشاركت در تيمهاي كاري، خدمات رساني به مشتريان، كنترل كيفيت و اداره تضاد، بستگي به بكارگيري مطلوب انتقادپذيري و انتقادكردن دارد. مديران آگاه براي اصلاح و توسعه فردي، گروهي و سازماني و نيز براي انتقال دانش و مهارت خود به ديگران و اصلاح آن ها لازم است تا از قدرت انتقاد مثبت برخوردار باشند چرا كه در فرايند مشاوره علاوه بر مهارت فني، مهارت انساني و رفتاري حائز اهميت بسياري است. مهمترین هدف در نقد و انتقاد اصلاح کردن است ، انتقاد زمانی ارزش دارد که بوسیله آن بتوانیم گفتار و رفتار کسی را اصلاح کنیم. انتقاد شنیدن ذاتاً تلخ و گزنده است و مانند داروی تلخی است که به مذاق شخص ناگوار و از طرف دیگر لازم و ضروری است. از زاویه دیگر انتقاد کردن آسان و انتقاد شنیدن سخت است، ولی اگر دقت کنیم انتقاد صحیح کردن نیز سخت است و نیاز به مهارتهای خاصی دارد که اگر افراد این مهارتها را ندانند، عملاً انتقاد آنها نه تنها اثر سازنده ندارد، بلکه باعث موضع گرفتن، کینه و دشمنی بین افراد میشود اما شرایط یک انتقاد درست چیست و چطور از یکدیگر انتقاد کنیم تا ضمن رنجش‌خاطر کمتر به نتیجه بهتری برسیم؟ برای اینکه بتوانیم نتیجه بهتری از انتقاد بگیریم بهتر است ابتدا دید درستی نسبت به آن داشته باشیم.
خودتان را خسته نکنید و تا ضرورت ندارد، انتقاد نکنید یعنی قبل از اینکه شروع کنید به انتقاد کردن، اول مطمئن شوید که آنچه میخواهید مورد انتقاد قرار بدهید، واقعا غلط بوده و مستحق انتقاد است. اطمینان حاصل کنید که اعمال و رفتاری را که مورد انتقاد قرار می دهید , قابل تغییر باشد در غیر این صورت از انتقاد صرف نظر کنید . از دو چیز هم انتقاد نکنید: اول سلیقۀ افراد( البته اگر خارج از محدوده نباشد ) دوم: از چیزی انتقاد نکنید که افراد قادر به تغییر آن نیستند.
همیشه و هرگز را فراموش کنید. در انتقاد مخرب کلی گویی وجود دارد؛ یعنی اغلب افراد در انتقاد از کلمات هرگز، همیشه یا اصلا استفاده می کنند. همچنین در انتقاد مخرب شخص صفتی کلی را به دیگری نسبت می دهد. ، به این ترتیب شخصیت آدم‌ها را به لاک دفاعی فرو می‌برد و این حس به آنها دست می‌دهد که شما متمرکز شده‌اید روی نقاط ضعف‌شان و چشم‌تان را به نقاط قوت‌شان بسته‌اید.
شوخی را با انتقاد مخلوط نکنید، اگر چه شاید بامزه به نظر برسد که به هنگام انتقاد کردن از این و آن، حرف‌های‌تان را با شوخی مخلوط کنید اما بیشتر آدم‌ها آن را این طور تعبیر می‌کنند که دارید آنها را مسخره می‌کنید و در چنین شرایطی هم طبیعتا دیگر نمی‌شود به انتقادتان بگوییدانتقادسازنده.
از مقایسه کردن بپرهیزید اگر مزایای رفتاری و گفتاری یک نفر دیگر را به رخ طرف مقابل‌تان بکشید، معمولا تاثیر انتقادتان معکوس میشود.
توی جمع انتقاد نکنید تا حس حقارت در طرف مقابل ایجاد نکرده باشید و برای انتقاد زمان مناسبی را انتخاب کنید که شخص آماده شنیدن انتقاد شما باشد، مثبت شروع کنید انتقاد با كلمات مثبت، محترمانه و انگيزشي بسیارموثرتر است .
عصبانی نشوید و باحفظ آرامش و خونسردي صحبت کنید، هنگام انتقاد كردن آرام و متين باشيد. عملكرد هيجاني و خشم سبب مي شود مهار اوضاع از دستتان خارج شود و هيچ كدام از قوانين درست انتقاد كردن را رعايت نكنيد.
موضوع را روشن کنید و با بيانی شفاف رفتار مورد انتقاد را مشخص کنید . دقیقا به هدف بزنید و بگویید که مشخصا کدام قسمت از رفتار یا گفتار طرف مقابل‌تان مورد انتقاد شماست و انتظارش را نداشته‌اید.
گاهی تنبیه کنید، اگر شما مدیر یک مجموعه هستید و یکی از زیردستان‌تان خطایی می‌کند که باید مورد انتقاد قرار بگیرد، یکی از بهترین راهها برای انتقاد از او و تنبیه کردنش این است که اول، اشتباهش را به او تذکر بدهید و بعد، از خود او بخواهید که تنبیهی برای خودش در نظربگیرد.
هنگام انتقاد كردن به همه شايستگي هاي فرد توجه كنيد، زیرا وقتی قصد داریم موردی را به کسی تذکر دهیم یا از او انتقاد کنیم بهتر است درنظر داشته باشیم ضمن تأکید بر نقاط قوت فرد، موارد ضعف او را هم خاطرنشان کنیم. بدین‌ترتیب شاید بتوانیم بیشتر به او کمک کنیم، ضمن اینکه او را هم آزرده‌خاطر نخواهیم کرد. قبل از انتقاد کردن و بیان اشکالات گفتار و رفتار طرف مقابل، ابتدا مختصری از محاسن، خوبیها و توانمندیهای او سخن بگوئید، این کار باعث میشود فرد احساس کند شما دوست او هستید و دشمنی ندارید. و در نتیجه حاضر به شنیدن سخن شما خواهد بود .
انتقاد سازنده ی خود را در پوشش «پیشنهاد» و حتی «سئوال» مطرح کنیدتا شخص مخاطب راحت تر آن رابپذیرد. زمانی که سوالی مطرح می شود طرف مقابل را به سمت پاسخ درست هدايت مي كند و به دريافت اطلاعات درست و دقيق منجر مي شود. وقتی میخواهید خطا و اشکال طرف مقابل را بگوئید دقت کنید، خطا و اشتباه را بطور مستقیم بازگو نکنید، بلکه این کار را غیر مستقیم انجام دهیدبه این ترتیب با چند سوال هدف‌دار و غیر مستقیم، سعی کنید او را در وضعیتی قرار بدهید که خودش همه حرف‌ها را بزند. او با این کار، میتواند از خودش دفاع کند و لااقل آن مساله‌ای را که مورد انتقاد شماست، از زاویه دید خودش برا‌یتان تعریف کند.
با مشخص كردن انتظارات خوددر واقع شما باید به دیگران بگویید که دقیقا چه چیزی از آنها میخواهید. برای این کار بهتر است خودتان بدون هیچ واسطه‌ای و بدون حضور دیگران نظرتان را مطرح کنید.
خیلی مهم است عملكرد را زير سوال ببريد، نه شخصيت طرف مقابل را. در هنگام انتقاد ( انتقاد سازنده ) دقت کنید هنگام انتقاد کردن و ایراد گرفتن، موضوع و سخن معیوب را مورد انتقاد قرار دهید و از بد بودن آن سخن بگوئید و هیچگاه صفت بد یا زشت یا غلط را به شخصیت خود فرد نسبت ندهیدو از کنایه زدن زمان صحبت کردن به شدت پرهیز کنید .طوری انتقاد کنید که باعث شرمندگی و سر افکندگی طرف مقابل و همین طور شکسته شدن غرورش نشوید.
خطا و اشتباه طرف مقابل را بگونهای مورد انتقاد قرار دهید که آن را قابل اصلاح و جبران نشان دهید، افراط در انتقاد کردن میتواند به جایی برسد که همه راهها را برای جبران خطا و اشتباه مسدود نشان دهد و فرد مرتکب خطا از اصلاح خطای خود ناامید و مایوس شود.
بهتر است برای گرفتن نتیجه بهتر تا جایی که ممکن است از حالت آمرانه انتقاد بکاهید. انتقاد در محیط کار باید جو اطمینان‌بخشی به‌وجود آورد که بر پایه آن، بازدهی کار و روحیه افراد نه‌تنها صدمه نبیند بلکه بهتر هم بشود.بزرگ‌ترین مانعی که هنگام انتقاد در محیط کار باید به آن توجه داشته باشید و آن را از سر راه بردارید تا بتوانید نتیجه خوبی از آن بگیرید این است که نشان دهید قصد تجاوز به قلمرو اختیارات یکدیگر را ندارید. متأسفانه حتی در مواردی که شما قصد کمک دارید، ممکن است دیگران فکر کنند میخواهید در کارشان دخالت کنید. پس باید به‌گونه‌ای رفتار کنید که همکارانتان در محیط کار انتقاد شما را به جای دستور، نوعی پیشنهاد همکاری تلقی کنند و آن را مرتبط با کار و مسئولیت شما بدانند.
زمانی که انتقاد می کنید راه حل های منطقی و عملی پیشنهاد کنید و با لحن دوستانه انتقاد خود را پایان دهید. در پایان باید اشاره کرد که انتقاد سازنده هنگامی که با راه حل ارائه شود ، می تواند نتایج بهتر و اثر گذارتری به دنبال داشته باشد .
برگرفته از سایت
www.minikar.com
